Warto wiedzieć - zakażenie meningokokowe

  O chorobie
 Czym jest zakażenie meningokokowe?
 Zakażenie meningokokowe jest wywoływane przez bakterie – dwoinki zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, zwane również meningokokami (z łac. Neisseria meningitidis). Meningokoki występują w jamie nosowo-gardłowej u zdrowych osób (tzw. nosicieli), nie powodując żadnych dolegliwości ani objawów. Do zakażenia dochodzi na skutek kontaktu podatnej osoby z bezobjawowym nosicielem lub osobą chorą. Przenoszenie meningokoków odbywa się drogą kropelkową (podczas kaszlu lub kichania) lub przez kontakt bezpośredni (np. podczas intymnego, głębokiego pocałunku).
 Okres wylęgania choroby wynosi od 2 do 10 dni, przeciętnie 3-4 dni.
 Na zakażenie meningokokami narażeni są wszyscy, niezależnie od płci czy wieku. Jednak najczęściej chorują dzieci w wieku od 3 miesięcy do 1 roku życia. Wiele przypadków choroby występuje też u dzieci w wieku do 5 lat oraz nastolatków i młodych dorosłych w wieku 16-21 lat. Zakażenia meningokokowe występują na ogół sporadycznie, ale niekiedy bakterie te mogą wywoływać ogniska epidemiczne lub epidemie.
 Meningokoki są najczęściej przyczyną zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych lub sepsy (posocznicy), określanymi wspólnie mianem inwazyjnej choroby meningokokowej. Mogą również wywoływać, chociaż nieporównywalnie rzadziej, zapalenie płuc, ucha środkowego, osierdzia, wsierdzia, stawów i inne.
 Inwazyjna choroba meningokokowa stanowi bezpośrednie zagrożenie zdrowia i życia; dlatego osoba z podejrzeniem takiego zakażenia powinna natychmiast trafić do szpitala.
 Jakie są objawy zakażenia meningokokami?
 Diagnoza zakażenia meningokokowego może być niezwykle trudna. Dodatkowo choroba może rozwijać się bardzo szybko, a jej przebieg jest zwykle bardzo ciężki. Objawy nie występują w określonej kolejności, a część z nich może nie wystąpić w ogóle.
 Choroba diagnozowana jest w wielu przypadkach bardzo późno gdyż w początkowej fazie zakażenia chorzy zgłaszają objawy podobne do przeziębienia:

• osłabienie,
  
• gorączkę,
  
• bóle stawowe i mięśniowe,
  
• ogólne złe samopoczucie.
  

 W przebiegu zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych występują objawy tzw. oponowe: 

• silny ból głowy,
• nudności,
• wymioty,
• sztywność karku,
• drgawki,
• światłowstręt,
• senność.

 Objawy sepsy są różne, w zależności od jej ciężkości. Charakterystycznym, ale nie zawsze obecnym, objawem w postępującej sepsie meningokokowej jest wysypka wybroczynowa; plamki na skórze całego ciała w postaci drobnych czerwonych punkcików zlewających się w późniejszym okresie w duże plamy, które nie bledną pod naciskiem.

 O szczepionce
 Jakie rodzaje szczepionek przeciw zakażeniom meningokokowym są dostępne w Polsce?
 W Polsce dostępne są dwa rodzaje szczepionek przeciw meningokokom:

• Szczepionki skoniugowane przeciw meningokokom serogrupy C oraz A, C, W135 i Y. W skład szczepionek skoniugowanych wchodzą oczyszczone polisacharydy otoczkowe meningokoka połączone z białkiem nośnikowym. Połączenie takie sprawia, że szczepionki te są skuteczne u osób powyżej drugiego miesiąca życia oraz zapewniają długotrwałą ochronę przed zakażeniem. Tylko szczepionki skoniugowane zmniejszają w populacji liczbę bezobjawowych nosicieli meningokoka. Skoniugowane szczepionki przeciw meningokokom serogrupy C są przeznaczone do uodparniania dzieci po ukończeniu 2 m.ż., którym należy podać dwie dawki szczepionki w 1 roku życia i dawkę przypominającą w drugim roku życia oraz młodzieży i dorosłym, którym należy podać pojedynczą dawkę. W ostatnim czasie wzrasta znaczenie szczepionek 4-walentnych (przeciw serogrupie A, C, W-135 i Y), które mogą być podawane dzieciom od 2 m.ż., młodzieży i dorosłym w postaci pojedynczej dawki.
• Szczepionki białkowe przeciw meningokokom serogrupy B. Jedna z nich została opracowana z wykorzystanie technologii odwrotnej wakcynologii, gdzie na bazie znanej sekwencji całego genomu meningokoka serogrupy B zidentyfikowano białka, które okazały się dobrymi antygenami w szczepionce tj. czynnik H, adhezynę A i antygen wiążący heparynę; w skład szczepionki wchodzi również białko powierzchniowe przygotowane metodą tradycyjną. Szczepionka ta może być podawana od 2 miesiąca życia i starszym. Chroni przed inwazyjną chorobą meningokokowi wywołaną przez meningokoki serogrupy B. Druga szczepionka białkowa została opracowana klasyczną metodą rekombinacji genetycznej, zawiera białko powierzchniowe fHbp, tj. czynnik H. Może być podawana dzieciom powyżej 10 lat i dorosłym jako ochrona przed inwazyjną chorobą meningokokową serogrupy B.

 Dlaczego warto się szczepić przeciw zakażeniom meningokokowym?
 Inwazyjna choroba meningokokowi to jedna z najgroźniejszych chorób zakaźnych człowieka. W Polsce nie występuje często, ale jej przebieg może być piorunujący prowadząc do zgonu nawet w kilka godzin. Do 10% osób, które przeżyły ma trwałe powikłania. Diagnoza zakażeń meningokokowych jest bardzo trudna gdyż początkowe objawy przypominają zwykłe przeziębienie. Dlatego szczepienia wydają się najlepszym sposobem zapobiegania inwazyjnej chorobie meningokokowej.
 UWAGA: Należy pamiętać, że szczepienia nie zabezpieczają przed zakażeniem wywoływanym przez meningokoki należące do innych grup serologicznych niż te, wobec których skierowana jest szczepionka. Obecnie dostępne są szczepionki przeciw serogrupom C przeciw serogrupom A i C, przeciw serogrupom A, C, W-135 i Y oraz przeciw serogrupie B.

  Źródło: szczepienia.pzh.gov.pl