poliomyelitis

O chorobie
Co to jest poliomyelitis?
Poliomyelitis (nagminne porażenie dziecięce, wirusowe zapalenie rogów przednich rdzenia kręgowego lub choroba Heinego-Medina) to ostra choroba zakaźna wywoływana przez poliowirusy.
Najczęstszym źródłem zakażenia jest bezpośredni kontakt z chorym człowiekiem. Zakażenie szerzy się głównie drogą pokarmową przez przedmioty i środki spożywcze zakażone wydzielinami z gardła lub kałem oraz drogą kropelkową. Poliowirusy dostają się do organizmu przez usta lub nos. Następnie namnażają się w jelitach i przedostają się do krwi, która przenosi je do innych części ciała. Jeżeli wirusy dostaną się do ośrodkowego układu nerwowego, mogą wywoływać uszkodzenie nerwów, co może prowadzić do niedowładu lub porażenia mięśni.
Okres wylęgania choroby wynosi od 3 do 35 dni, w tym od 3 do 6 dni dla postaci bez porażeń oraz od 7 do 21 dla postaci porażennej. Chorzy wydalają wirusy z kałem nawet do 6 tygodni. Okres największej zakaźności występuje od kilku dni przed pojawieniem się pierwszych objawów choroby do 3-4 tygodni po ich wystąpieniu.
Są trzy typy poliowirusów – 1, 2 oraz 3. Zachorowanie spowodowane przez jeden typ nie chroni przed pozostałymi typami, także istnieje teoretyczna możliwość trzykrotnego zachorowania na poliomyelitis!
Zakażenie poliomyelitis występuje tylko u ludzi.
Jakie są objawy poliomyelitis?
Objawy poliomyelitis mogą przypominać inne choroby wirusowe i objawiać się:

niespecyficznymi objawami w postaci niewysokiej gorączki i zapalenia gardła,
bólami głowy,
poczuciem ogólnego rozbicia,
nieżytem żołądkowo-jelitowym,
uczuciem sztywności karku i pleców,
aseptycznym zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych, niekiedy z parestezjami,
nagłym wystąpieniem asymetrycznego niedowładu wiotkiego,
trwałym porażeniem,
zajęciem mięśni czaszkowych i niewydolnością mięśni oddechowych.

U części chorych wirusy nieodwracalnie niszczą zwoje nerwowe odpowiadające za unerwienie mięśni, co prowadzi do ich trwałego porażenia.
Jak poważne mogą być objawy poliomelitis?
Zakażenia poliowirusami mają różnorodny przebieg: od bezobjawowych (95% wszystkich zakażeń), łagodnych, poprzez zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, aż do ciężkich zachorowań porażennych.
Prawdopodobieństwo wystąpienia porażeń u chorej osoby zależy od jej wieku i chorób współistniejących. Ocenia się, że u około 1 na 1000 zakażonych dzieci oraz 1 na 75 dorosłych mogą wystąpić porażenia mięśni. Najbardziej narażeni na wystąpienie ciężkich porażeń są starsze dzieci, dorośli i kobiety w ciąży.
Porażeniu może ulec każda część ciała. Porażenia są przeważnie niesymetryczne, ale mogą objąć także obie kończyny górne lub dolne, a czasem – cztery kończyny i niektóre mięśnie tułowia. Porażenia narastają w ciągu pierwszych, kilku dni, czemu towarzyszy gorączka. Najczęściej mają charakter trwały, ale u części chorych mogą ustąpić samoistnie po kilku tygodniach lub miesiącach.
We wczesnej fazie choroby porażenie mięśni oddechowych lub jego powikłania mogą być przyczyną zgonu.
U niektórych chorych może dojść do tzw. zespołu post-polio, tzn. narastających porażeń mięśni po wielu latach od zakażenia poliowirusami.

O szczepionce
Jakie rodzaje szczepionek przeciw poliomyelitis są dostępne w Polsce?
Istnieją dwa typy szczepionek przeciw poliomyelitis:

inaktywowana (IPV), zawierająca zabite szczepy wirusa polio typ 1, typ 2 , typ 3, (opracowana przez J.E. Salka), podawana we wstrzyknięciu,
żywa (OPV), zawierająca atenuowane szczepy poliowirusów (opracowana przez A.B. Sabina i H. Koprowskiego), podawana doustnie, obecnie na świecie najczęściej stosuje się szczepionkę biwalentną (zawierającą polio typ 1 i polio typ 3).

Oba typy szczepionek są nadal stosowane na świecie.
Od 1 kwietnia 2016 r. w Polsce szczepienia przeciw poliomyelitis realizowane są jedynie inaktywowaną szczepionka IPV.
Szczepionka IPV indukuje produkcję przeciwciał, które zapobiegają przedostaniu się wirusów do ośrodkowego układu nerwowego i wywołaniu porażennego zachorowania. Szczepionka IPV ma bardzo wysoką skuteczność w ochronie przed zachowaniem na poliomyelitis. Po pełnym cyklu szczepień, przewidzianych w programie szczepień ochronnych, odporność na zachorowanie utrzymuje się do końca życia.
Dlaczego warto się szczepić przeciw poliomyelitis?
Poliomyelitis jest bardzo ciężką chorobą zakaźną. Przed wprowadzeniem szczepień było przyczyną tysięcy zgonów rocznie oraz wielokrotnie większej liczby przypadków trwałego inwalidztwa u dzieci w wieku szkolnym na świecie.
Nadal istnieje ryzyko przeniesienia poliowirusów przez podróżnych lub imigrantów z afrykańskich lub azjatyckich krajów, w których poliomyelitis występuje. W celu utrzymania odporności, zabezpieczającej przed taką ewentualnością, niezbędne jest kontynuowanie szczepień wszystkich dzieci w Polsce. W ramach Światowego Programu Eradykacji Poliomyelitis prowadzi się nadal masowe szczepienia pomimo tego, że w naszym kraju od ponad 40 lat nie odnotowano przypadków poliomyelitis.

Źródło: szczepienia.pzh.gov.pl

Warto wiedzieć - poliomyelitis